Περί ταπεινώσεως και πραότητος
Στάρετς Σάββα του Παρηγορητή του Πσκωφ (+1980)
Σε κάθε χριστιανό αναγκαιότερο όλων είναι η χριστομίμητη, μακαρία ταπείνωση και όποιος δε την έχει δεν θα ιδεί ποτέ τον Θεό.
Η ταπείνωση είναι το θεμέλιο όλων των αρετών. Διδάσκαλος της ταπεινώσεως είναι ο ίδιος ο Κύριος: Μάθατε απ’ εμού ότι πράός ειμι και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταίς ψυχαίς υμών» (Ματθ. 11,29).
Για να αποκτήσετε ταπείνωση πρέπει συνεχώς να μέμφεσθε, να επικρίνετε και να κατηγορείτε τον εαυτό σας σε όλα΄ να θεωρείτε τον εαυτό σας όχι μόνον αμαρτωλότερο όλων, αλλά και χειρότερο από κάθε άλογο κτίσμα.
Όταν σε κατηγορούν για κάτι, τότε να σιωπάς ή με πραότητα να εξηγείς την αλήθεια΄ να κόβεις το θέλημά σου, να υπομένεις τις κακολογίες, τις προσβολές και τους εξευτελισμούς και να θυμάσαι πάντοτε την έξοδο της ψυχής από το σώμα. Να η οδός προς την ταπείνωση.
Όποιες αρετές κι αν έχει κάποιος, πάντοτε πρέπει να θεωρεί τον εαυτό του τον αμαρτωλότερο στον κόσμο κατά τον ειπόντα: «Όταν ποιήσετε πάντα τα διαταχθέντα, υμίν λέγετε ότι δούλοι αχρείοί εσμεν» (Λουκ.17,10).
Αναμφισβήτητο σημείο ταπεινώσεως είναι η απιστία στους λογισμούς, η επιθυμία διορθώσεως, η αναντίρρητη υπακοή.
Δεν είπε ο Δαυίδ ότι νήστευα, επτώχευσα, κοιμήθηκα κατά γης, αλλά «εταπεινώθην και έσωσέ με ο Κύριος!».
Η μετάνοια τον πεσόντα τον αποκαθιστά, τα δάκρυα για τις αμαρτίες κρούουν τις ουράνιες πύλες, αλλά η ταπείνωση είναι που τις ανοίγει.
Χωρίς ταπείνωση όλα μάταια και ανώφελα. Μόνο η ταπείνωση είναι απόρθητη στην δαιμονική απάτη.
Όποιος θεωρεί τον εαυτό του ταπεινό, σ’ αυτόν δεν υπάρχει αληθινή ταπείνωση. Πρέπει πάντοτε να είσαι έτοιμος σε κάθε λόγο να απαντάς: «συγχώρησον, ήμαρτον».
Η ταπείνωση δεν ντρέπεται να παραδεχθεί τις ελλείψεις που χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη αδυναμία και έτσι να τις διορθώσει.
Η ταπείνωση γεννά το φόβο του Θεού, χαλιναγωγεί την πολυλογία, διδάσκει να συναισθανόμαστε την αθλιότητά μας, θεωρεί απεχθείς τους ανθρώπινους επαίνους, εμπνέει τον άνθρωπο για όλα να κατηγορεί και να κατακρίνει τον εαυτό του, να μην εμπιστεύεται τη διάκρισή του και τα αισθήματά του, αφού είναι υπόδουλος στην αμαρτία. Η ταπείνωση διδάσκει να περιφρονούμε την ματαιότητα του κόσμου και να αναζητούμε το ένα «ου εστί χρεία»(Λουκ. 10,42). Διότι «το εν ανθρώποις υψηλόν βδέλυγμα ενώπιον του Θεού» (Λουκ. 16,15). Η ταπείνωση κατορθώνεται με την εντατική προσευχή με την αυτομεμψία σε όλα και με την υπομονή στις αδικίες. Η ταπείνωση κάνει τον άνθρωπο δίκαιο.
Οι ταπεινωθέντες αμαρτωλοί και χωρίς καλά έργα διακαιώνονται, ενώ οι δίκαιοι εξ αιτίας της υπερηφάνειας καταστρέφουν πολλά από τα καλά έργα τους.
Καλύτερο είναι ο ταπεινός αμαρτωλός από τον υπερήφανο δίκαιο.
Στον ταπεινό ο Ίδιος ο Χριστός μένει μαζί του. Διά της ταπεινώσεως συγχωρούνται οι αμαρτίες. Η ταπείνωση υπερνικά τα ελαττώματα, καθαρίζει την καρδιά.
Η ταπείνωση είναι οδός προς την τελειότητα. Σε κάθε ύψος ανέρχεσαι διά της ταπεινώσεως. Ταπείνωση σημαίνει να κάμεις το καλό σ’ εκείνους που σου κάνουν το κακό΄ να συγχωρείς τον αδελφό που αμάρτησε εναντίον σου, πριν σου ζητήσει αυτός συγγνώμη. Εάν κάποιος ταπεινούμενος πει: «συγχώρεσέ με» εκείνος καψαλίζει τους πειράζοντες δαίμονες.
-Τι να κάνω που φοβούμαι τη ντροπή από τις ατιμίες λέει ο μαθητής.
-Αδελφέ μου, ο Ιησούς έγινε Άνθρωπος και υπέμεινε την ατιμία. Μήπως εσύ είσαι κάτι μεγαλύτερο από τον Ιησού. Όποιος δεν υπομένει ατιμίες, εκείνος δεν μπορεί να επιτύχει την ταπείνωση, απαντά ο στάρετς.
-Τι είναι ταπείνωση;
-Η ταπείνωση συνίσταται στο να θεωρείς τον εαυτό σου γη και σποδό στα έργα, όχι μόνο στα λόγια, και να λες: «Ποιος είμαι τάχα εγώ; Και ποιος με θεωρεί σαν κάτι τι;»
Εξευτέλισε τον εαυτό σου και θα δεις τη δόξα του Θεού. «Όπου δεν υπάρχει φως, όλα είναι σκοτεινά». Έτσι, και χωρίς ταπείνωση τίποτε δεν υπάρχει στον άνθρωπο, παρά μόνο σκότος.
Όταν δεν υπάρχει ταπεινοφροσύνη, όλοι οι κόποι είναι μάταιοι και άκαρποι. Ταπεινώσου σε όλα και να θεωρείς τον εαυτό σου χειρότερο όλων και να ξέρεις ότι ο Κύριος, όλους τους άχρηστους, αλλά ταπεινούς θα τους πάρει μαζί Του. Προς Αυτόν να κράζεις και να ελπίζεις σταθερά. Είναι ανώφελοι οι κόποι εκείνου, ο οποίος χωρίς ταπείνωση νηστεύει πολύ και αναλαμβάνει μεγάλους ασκητικούς κόπους.
Ο Πονηρός δεν τρώει, δεν πίνει, δεν κοιμάται και ζει μέσα στην κόλαση, επειδή δεν έχει ταπείνωση.
Καμμιά αρετή δεν είναι τόσο ευάρεστη στο Θεό, όπως η ταπείνωση, και γνώριζε ότι για τίποτε δε λυπείται τόσο ο Σατανάς και με τίποτε άλλο δε διώχνεται και δεν αφοπλίζεται, όσο όταν ο άνθρωπος αγαπά την ταπείνωση και την ατιμία. Η ταπείνωση καταστρέφει όλες τις σκευωρίες του εχθρού.
Συνήθισε τη γλώσσα σου να λέει: «Συγχώρεσέ με» και θα κατοικήσει μέσα σου η ταπείνωση.
Ο ταπεινός είναι πράος, χαρούμενος, φιλάνθρωπος, ήσυχος, ευπειθής, άοκνος. Δεν περιεγάζεται τα απρόσιτα πράγματα. Σ’ αυτόν δεν υπάρχει λόγος μίσους, ούτε κάποιο είδος αντιλογίας, ή θέλημα ανυπακοής, παρά μόνο όπου θίγεται η ορθόδοξη πίστη.
Να είσαι ταπεινός σημαίνει να θεωρείς τον εαυτό σου άξιο, λόγω της αμαρτίας, κάθε εξουδενώσεως, θλίψεως, διωγμού και ραπισμάτων.
Να είσαι πράος σημαίνει με την ακακία της καρδιάς σου να υπομένεις τις αδικίες, τις ύβρεις και να προσεύχεσαι για τους εχθρούς σου΄ πάντοτε να κατακρίνεις τον εαυτό σου, να τον κατηγορείς για να ισοφαρίσεις τις αθέλητες αμαρτίες σου.
Πραότητα είναι ακίνητη διάθεση της ψυχής, όταν δηλαδή στις ατιμώσεις και τους επαίνους, παραμένει ίδια.
Η πραότητα είναι δύναμη θαυμαστή. Αυτή είναι όχι μόνο η ίδια σταθερή και ατράνταχτη, αλλά με τον ήσυχο και ήπιο τρόπο του ευεργετικού μεγαλείου της υποστηρίζει όλους όσους είναι γύρω της. Η πραότητα σταθερή, με την ορθή της υποχωρητικότητα, με τη μειλιχιότητα και τη φιλειρηνικόητητά της, ποτέ δεν οργίζεται με τον πλησίον. Η πραότητα είναι ξένη κάθε απαιτήσεως στα δικαιώματα των άλλων. Στην πραότητα είναι ξένα η υποκρισία και η κολακεία. Στην καρδιά του πράου αναπαύεται η ειρήνη και η ησυχία. Η πραότητα προσελκύει πάνω της τα όμματα του Κυρίου. «Επί τίνα επιβλέψω, αλλ’ ή επί τον ταπεινόν και ησύχιον»(Ησ. 66,2), διαγγέλλει ο Κύριος.
Όχι σπάνια ο Θεός αφήνει στους πνευματικούς ανθρώπους κάποια πολύ ελαφρά πάθη, ώστε, κοιτώντας αυτές τις ελαφρές, σχεδόν αναμάρτητες αδυναμίες, κατηγορώντας τον εαυτό τους, να αποκτήσουν μ’ αυτό τον τρόπο άυλο πλούτο ταπεινοφροσύνης.
Από το βιβλίο: «Στάρετς Σάββας Ο Παρηγορητής» – Μετάφραση από τη ρωσική γλώσσα: Πρωτοπρεσβύτερος Ιωάννης Φωτόπουλος , Διδαχές του στάρετς Σάββα, Αποσπάσματα που ελήφθησαν από τα κηρύγματά του (308-311)
https://iconandlight.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου